Khách du lịch đi tour tham quan đất mũi Cà Mau - Ảnh: Đào Loan

Trong Chương V về kinh doanh du lịch, dự thảo Luật Du lịch sửa đổi đang trình Quốc hội có quy định như trên. Trong trường hợp không có bằng cao đẳng chuyên ngành lữ hành trở lên thì người phụ trách kinh doanh dịch vụ lữ hành phải có chứng chỉ nghiệp vụ điều hành du lịch quốc tế hoặc nội địa, tùy theo mảng đăng ký kinh doanh.

Dự kiến vào chiều nay (19-6), Luật Du lịch sửa đổi có thể được Quốc hội thông qua nhưng những nội dung tranh luận về quy định này chưa ngã ngũ. Bên ủng hộ cho rằng, lữ hành là ngành dịch vụ đặc thù, liên quan đến tính mạng của con người nên cần có những quy định ràng buộc về trình độ chuyên môn. Ở những nước khác, quy định về người đứng đầu các công ty du lịch còn ngặt nghèo hơn nên quy định mới là phù hợp. Bên không ủng hộ cho rằng không cần thiết vì pháp luật đã có những quy định bảo vệ quyền lợi của khách hàng nên quy định mới chỉ làm cho những người đang hoặc sắp bắt đầu kinh doanh tốn thêm thời gian đi học để lấy bằng.

Theo ông Nguyễn Đức Chí, Phó phòng Quản lý lữ hành thuộc Sở Du lịch TPHCM, kinh nghiệm thực tế về điều hành lữ hành là cần thiết nhưng không thể thiếu các bằng cấp, chứng chỉ chuyên môn. Nội dung các khóa học để cấp chứng chỉ loại này bao gồm cả những bài học về nghiệp vụ lữ hành, những quy định pháp luật liên quan đến mảng kinh doanh này nên những người điều hành doanh nghiệp buộc phải có.

"Thực tế, có nhiều công ty vi phạm các quy định về kinh doanh lữ hành nhưng hay đổ lỗi là do không rành chi tiết về điều hành lữ hành, không biết là có quy định như thế... Do đó, quy định mới sẽ giúp hạn chế tình trạng này và nâng cao chất lượng hoạt động", ông nói.

Trong khi đó, có nhiều ý kiến, đặc biệt là từ chủ các công ty tư nhân, những công ty quy mô nhỏ hoặc mới khởi nghiệp thì cho rằng không nên có quy định này vì chưa chắc đã giúp doanh nghiệp điều hành công ty tốt hơn, còn quyền lợi của khách hàng thì đã có nhiều quy định ràng buộc.

Cụ thể, để mở một công ty du lịch, doanh nghiệp phải đáp ứng những yêu cầu của Luật Doanh nghiệp, quy định của Luật Du lịch và phải ký quỹ hàng trăm triệu đồng trong ngân hàng để giải quyết sự cố với khách hàng trong quá trình kinh doanh. Thêm vào đó, mỗi khi tổ chức tour, công ty du lịch phải mua bảo hiểm cho du khách. Vì vậy, quy định mới chỉ làm người điều hành phải đi học để lấy chứng chỉ trong khi thực tế, có rất nhiều doanh nghiệp tự thân khởi nghiệp và đang điều hành dịch vụ rất tốt dù không có bằng cấp liên quan.

Ông Trần Văn Khoa, Giám đốc Công ty Jack Tran Tours, cho rằng tuy chứng chỉ nghiệp vụ hay bằng cấp liên quan đến quản lý lữ hành có thể sẽ giúp doanh nghiệp điều hành công ty tốt hơn nhưng không cần thiết phải đưa ra thành quy định để ràng buộc trong việc cấp phép. Thậm chí, kinh nghiệm điều hành thực tế và ý tưởng dịch vụ tốt còn giúp doanh nhân điều hành công ty tốt hơn là chỉ có bằng cấp.

"Các quy định để bảo đảm an toàn cho khách du lịch đã đầy đủ thì cứ để các doanh nghiệp điều hành công ty của mình. Thị trường du lịch hiện cạnh tranh rất khốc liệt nên tự doanh nghiệp sẽ biết cải thiện chất lượng, giá thành để cạnh tranh", ông nói.

Doanh nhân này và một số người khác còn cho rằng nếu quy định quá ngặt nghèo thì sẽ làm cho những người điều hành doanh nghiệp hiện tại phải đi học để lấy bằng hoặc có thể gây ra trình trạng mượn bằng cấp, thuê người có bằng đứng tên công ty.

Hiện nay, chỉ tính riêng TPHCM đã có hơn 1.000 công ty du lịch. Trong đó, phần lớn các giám đốc, người phụ trách lữ hành không có bằng quản lý lữ hành hoặc chứng chỉ về điều hành du lịch.