Trước thực trạng hiện chúng ta đang rất thiếu nhân lực có trình độ, có tay nghề đạt chuẩn quốc tế trong ngành dịch vụ du lịch, Bà Trần Thị Hoa Xim – Giám đốc khối thương mại và văn phòng Tập đoàn Imperial chia sẻ cách doanh nghiệp tự xoay sở để đáp ứng nhu cầu của mình và cả ngành du lịch.

- Những năm gần đây, Việt Nam được xem là ngôi sao mới nổi lên trên thị trường du lịch của Đông Nam Á. Là người có nhiều kinh nghiệm trong ngành du lịch, khách sạn, giải trí chị đánh giá thế nào về nguồn nhân lực đáp ứng cho sự phát triển này?

Thật sự là Việt Nam chúng ta hiện đang rất thiếu nhân lực có trình độ, có tay nghề đạt tiêu chuẩn quốc tế và có đủ niềm đam mê để làm trong ngành “công nghiệp không khói” này. Chính vì vậy, trong xu hướng đầu tư ngày càng tăng đối với các nhà hàng, khách sạn, resort 5 sao như hiện nay, thị trường nhân lực của Việt Nam đang đứng trước nguy cơ bị “chiếm dụng” từ nguồn nhân lực các nước trong khu vực như Thái Lan, Singapore, Malaysia...

Theo thống kê chính thức của Hiệp hội Du lịch Việt Nam, trong năm 2016 số lượng lao động trực tiếp trong ngành du lịch khoảng 1 triệu người. Với tốc độ tăng trưởng, đầu tư, thu hút du khách… của du lịch Việt Nam hiện nay, dự đoán đến năm 2020 sẽ cần đến 2,5 triệu lao động làm trong ngành này.

Doanh thu của ngành du lịch hiện tại là 18 tỷ USD, theo đà tăng trưởng đến năm 2020 ước tính khoảng 35 tỷ USD. Hàng loạt các khách sạn 5 sao liên tục được các doanh nghiệp lớn đầu tư đưa vào hoạt động, ví dụ như VinGroup, SunGroup, FLC, Saigontourist… Cùng với đó là xu hướng nhiều thương hiệu quốc tế hàng đầu về bất động sản du lịch như: Accor, JW Marriott, Hyatt, InterContinental, Four Seasons… đã và đang rốt ráo tăng thêm thị phần tại Việt Nam, góp phần tạo nên sự cạnh tranh đa dạng, hấp dẫn nhưng cũng không kém phần khốc liệt. Trong bối cảnh đó, nguồn nhân lực yếu và thiếu hiện nay của chúng ta là rào cản lớn cho sự phát triển của ngành du lịch.

- Theo chị, thiếu hụt nguồn nhân lực diễn ra những năm qua có nguyên nhân từ đâu? Chị nghĩ hệ quả của việc này sẽ như thế nào?

Có một nghịch lý là ngành dịch vụ của chúng ta không thiếu nhân công mà chỉ thiếu nhân công lành nghề. Nguyên nhân thì có nhiều, tuy nhiên phần lớn là do việc đào tạo trong ngành chưa đủ thực tế, chưa bám theo nhu cầu chính yếu của thị trường. Đào tạo thường tập trung vào lý thuyết mà yếu về thực hành. Cách đào tạo, giảng dạy này đi ngược với xu thế quốc tế, vì vậy sinh viên của chúng ta ra trường thua kém các nước trong khu vực về nhiều kỹ năng.

Lấy ví dụ như khi khảo sát trên các du thuyền quốc tế 5 sao hiện nay, lao động Việt Nam chủ yếu đảm nhận khâu vệ sinh, rửa chén hoặc phục vụ trong bộ phận buồng. Trong khi đó, các bộ phận khác như tiếp tân, phục vụ bàn, các vị trí giám sát … hầu như do lao động các nước như Singapore, Thái Lan, Trung Quốc đảm nhận. Sở dĩ có sự phân công lao động như vậy, bởi lao động của ta thua kém nước bạn nhiều kỹ năng như: trình độ ngoại ngữ, tự tin trong giao tiếp, các kỹ năng nghề nghiệp không đạt chuẩn quốc tế…

Không riêng gì Tập đoàn Imperial mà những doanh nghiệp kinh doanh trong lĩnh vực du lịch, khách sạn đều đau đầu về thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng. Chị có thể chia sẻ cách làm của doanh nghiệp để khắc phục tình trạng này?
Mỗi doanh nghiệp kinh doanh trong ngành Du lịch, Khách sạn, Giải trí hiện nay đều phải trăn trở tìm cách khắc phục vấn đề “nguồn nhân lực” theo một hướng đi nào đó. Có nơi sàng lọc rất kỹ từ đầu vào, thậm chí chấp nhận chậm tiến độ khai trương để có được đội ngũ nhân sự như mong đợi. Nhưng cũng không ít nơi dùng biện pháp tuyển dụng ồ ạt, nhanh chóng để có số lượng lớn nhân sự cho vào làm thử việc rồi mới sàng lọc qua cọ sát thực tế và chấp nhận tỷ lệ rơi rụng từ 25 - 30% trong năm đầu kinh doanh. Rồi có cả biện pháp lấy nhân sự từ đối thủ cạnh tranh trong vùng bằng một số lợi ích trực tiếp, trả tiền thẳng cho người lao động, chấp nhận quỹ lương bị đội lên cao hơn dự kiến… Còn với Imperial, chúng tôi chọn đào tạo nguồn lao động tại chổ. Tuy chậm, nhưng bền vững.

- Theo chị, với cách làm của từng doanh nghiệp như hiện nay, liệu có khả thi, hiệu quả? Hay cần có một chiến lược chung nào đó?

Tất cả những biện pháp nêu trên đều chỉ là giải pháp tình thế. Chúng tôi nghĩ, các doanh nghiệp trong ngành cần chung tay tìm giải pháp cho việc nâng cao chất lượng đào tạo “nhân lực du lịch quốc tế” cho lao động Việt Nam để cùng nhau phát triển bền vững. Giải pháp đó không chỉ để đáp ứng cho “cơn khát” nhân lực hiện nay mà còn tạo được sự cạnh tranh, nâng cao vị thế về nhân sự của Việt Nam đối với thị trường lao động quốc tế.

- Được biết mới đây Tập đoàn Imperial đang xúc tiến hợp tác với Đại học Ngoại thương và Đại học Niaraga (Hoa Kỳ) để chiêu sinh đào tạo cho ngành du lịch, khách sạn. Câu chuyện Imperial quyết định dấn thân vào lĩnh vực này liệu có phải là tín hiệu báo động chưa?

Nếu theo ý kiến của Hiệp hội Du lịch Việt Nam thì chúng ta đang trong tình trạng “báo động đỏ” rồi. Các doanh nghiệp đều đau xót trước thực trạng không đủ nguồn nhân lực chất lượng đáp ứng cho nhu cầu phát triển. Nhiều doanh nghiệp phải chấp nhận tuyển vào nhiều lần và thậm chí phải trả lương gấp 2,3 lần… Tất cả tình trạng này, phản ánh thực trạng chi phí cho nguồn nhân lực trong ngành bị đội lên nhiều, chất lượng không tương xứng, phát triển không bền vững.

- Có lần ông Chủ tịch tập đoàn Imperial đã “than” rằng, việc đầu tư vào ngành giáo dục tuy thú vị nhưng cũng rất nhọc nhằn, chị nghĩ sao về điều này? Liệu doanh nghiệp phải đi làm giáo dục chuyên ngành có thực sự là một lựa chọn đúng đắn? Xét ở góc độ đầu tư và lợi nhuận thu được, tập đoàn Imperial đặt mục tiêu nào khi đầu tư trong lĩnh vực này?

Thú vị là có và nhọc nhằn thì cũng rất nhiều! Theo tôi nghĩ, giáo dục là một ngành thú vị bởi được đồng hành cùng cả xã hội, tham gia vào quá trình hiện thực hóa giá trị con người, góp phần tạo nên sự cạnh tranh quốc gia. Doanh nghiệp tham gia vào kinh doanh giáo dục sẽ định hướng được đúng các sản phẩm mà thị trường kỳ vọng. Nhưng tại Việt Nam hiện nay, có rất nhiều các cơ sở đào tạo chỉ đơn giản đạt nhu cầu “Bằng cấp” hoặc “Chứng chỉ” cho người đi học, mà thực sự không định vị, không hướng được họ đến mục tiêu tạo giá trị cho nhu cầu của người sử dụng lao động.

Chúng tôi quan niệm bất cứ sản phẩm nào khi nhìn thấy có yếu tố "nhu cầu thị trường” thì đây là căn cứ để hình thành kinh doanh. Và đương nhiên theo quy luật của kinh tế thị trường thì mô hình doanh nghiệp sinh ra để vận hành kinh doanh phát triển. Chỉ có điểm khác nhau kinh doanh giáo dục là loại hình rất đặc thù. Nếu sản phẩm của các loại hình kinh doanh khác là vật chất thì sản phẩm của giáo dục là con người, là thế hệ quyết định đến tương lai của đất nước. Chính vì vậy, quan điểm của Ban lãnh đạo Tập đoàn Imperial là “Kinh doanh giáo dục cần chữ Tâm và cần phải có Trách nhiệm đối với xã hội”. Chúng tôi quyết định tham gia vào mảng đào tạo các cấp độ chuyên ngành quản trị du lịch khách sạn theo chuẩn quốc tế Hotel School đầu tiên tại Việt Nam.

Đã kinh doanh thì không thể không tính đến lợi nhuận, Trường càng có danh tiếng thì lợi nhuận càng cao. Tuy nhiên, điều quan trọng là đặt mục tiêu lợi nhuận bao nhiêu? Và dành phần lớn lợi nhuận ấy vào việc gì? Chúng tôi xác định mục tiêu rõ ràng ngay từ đầu là phần lớn lợi nhuận đạt được sẽ dùng vào việc tái đầu tư cơ sở vật chất của trường, mở rộng quy mô, phát triển tốt hơn cho những thế hệ sinh viên kế tiếp.

- Vậy bước chân vào kinh doanh giáo dục, chị có cho đây là một thách thức?

Xác định sản phẩm đúng sẽ quyết định đến hiệu quả kinh doanh, quyết định sự tồn tại và phát triển bền vững của một doanh nghiệp. Đây là lợi thế của chúng tôi và cũng là yếu tố then chốt mà Imperial Group với vai trò “người sử dụng lao động” trong nghành dịch vụ khách sạn quyết tâm muốn làm. Chúng tôi nhìn thấy tiềm năng thị trường và vì có thế mạnh về mảng dịch vụ, chúng tôi quyết định tham gia vào mảng đào tạo chuyên ngành quản trị du lịch khách sạn theo tiêu chuẩn quốc tế đầu tiên tại Việt Nam.

Thách thức đối với chúng tôi đó là đây là một ngành kinh doanh khó và tính cạnh tranh rất cao. Khó bởi số đông gia đình Việt Nam hiện nay và ngay cả các em sinh viên đi học đều hướng tới bằng cấp mà quên đề cao giá trị cạnh tranh của chính bản thân mình. Một cái khó nữa là sự cạnh tranh về giá của các chương trình đào tạo không đồng hành với kiến thức và kỹ năng mà sinh viên cần được trang bị khi ra trường. Chi phí cho mục tiêu đào tạo chỉ cần “Bằng cấp” khác biệt rất nhiều lần so với chi phí để tạo ra một con người có giá trị cốt lõi. Để vượt qua những khó khăn này, trước hết từng thành viên trong Tập Đoàn Imperial phải kiên định với trách nhiệm “đồng hành cùng xã hội”, tham gia vào sự nghiệp phát triển con người, phát triển nguồn nhân lực trong nghành quản trị du lịch khách sạn theo tiêu chuẩn quốc tế. Và thật vinh dự cũng như vô cùng may mắn cho Imperial Group là có các đối tác như: Niagara University, Foreign Trade University & IIG có chung hoài bão tham gia cùng chúng tôi thực hiện sứ mệnh này .

Cát Nguyện

đặc sản Huế, fesstival huế, du lịch, hue tourism, du lịch Huế, khách sạn Huế, huetourism, festival huế, ẩm thực huế, món ngon, món ăn huế, visithue.vn, smarttourism