Nằm ở đường Báo Quốc, thuộc phường Phường Đúc, thành phố Huế, chùa Báo Quốc là một trong những ngôi cổ tự danh tiếng của kinh đô Huế xưa.

Ban đầu chùa có tên là Hàm Long Sơn Thiên Thọ Tự, do Thiền sư Giác Phong dựng vào cuối thế kỷ 17, đời Chúa Nguyễn Phúc Tần. Năm 1747, chùa được Chúa Nguyễn Phúc Khoát sắc phong là "Sắc Tứ Báo Quốc Tự".

Vào thời Nguyễn, chùa đổi tên là Thiên Thọ vào năm 1808 rồi trở lại với tên Báo Quốc vào năm 1824. Chùa đã được liên tục trùng tu, mở rộng đến cuối thế kỷ 19.

Chùa được xây dựng kiểu chữ "Khẩu", nằm trong khuôn viên rộng khoảng 2 ha. Từ mặt đường lên chùa phải bước qua vài chục bậc cấp.

Cổng tam quan của chùa có quy mô đồ sộ, đậm nét rêu phong cổ kính.

Sau tam quan là sân rộng trồng nhiều cây tùng và các cây cảnh khác. Cuối sân là chính điện.

Chính điện được xây ba gian hai chái, mặt tiền có bốn trụ đắp rồng nổi, ở thành bậc tam cấp cũng có đôi rồng.

Hai bên vách chính điện trang trí hoa văn bằng mảnh sành rất công phu.

Họa tiết rồng trên mái chính điện.

Bên trong chính điện được bài trí tôn nghiêm. Án thờ cao nhất ở gian giữa là tượng Phật Tam Thân và hai bộ kinh tạng Đại Thừa. Án thờ kế là tượng đức Phật Thích-ca, hai bên là tượng A-nan và Ca-diếp. Án hai bên thờ đức Phật Dược Sư và Bồ-tát Quan Âm.

Phía trái sân chùa là khu tháp Tổ. Ở đây có tháp của Ngài Giác Phong, Tổ khai sơn chùa Báo Quốc. Tháp được xây năm 1714, cao 3,30m.

Tượng đài Quán Thế Âm Bồ Tát trong khuôn viên chùa.

Không chỉ là nơi thờ tự, chùa Báo Quốc còn là một trung tâm tu học quan trọng của xứ Huế. Trong phong trào chấn hưng Phật giáo vào những năm 1930, chùa đã có nhiều đóng góp về mặt đào tạo tăng tài cho Phật giáo.

Năm 1935, trường Sơ đẳng Phật giáo được mở tại chùa. Đến năm 1940, trường Cao đẳng Phật giáo cũng lại được mở tại đây. Ngày nay, chùa Báo Quốc là nơi đặt trường Trung cấp Phật Học Huế.

Chùa cũng là một địa điểm tham quan được nhiều du khách ghé thăm ở Cố đô Huế.

Quốc Lê