Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư với trọng tâm là xây dựng một thế giới siêu kết nối dựa trên công nghệ số tạo thuận lợi và thúc đẩy những giải pháp phát triển mới đang tác động ngày càng sâu sắc đến tất cả lĩnh vực của đời sống trong đó có du lịch. Ngành du lịch có tính hội nhập cao, đòi hỏi tư duy không ngừng đổi mới sáng tạo, nhưng để có thể phát triển nhanh hơn và mang tính bứt phá bền vững hơn, ngành Du lịch cần có không gian phát triển mới, hạ tầng mới, tài nguyên mới và phương thức thực hiện hiệu quả hơn. Trong đó, chuyển đổi số là chìa khóa giúp giải quyết bài toán này khi tạo ra không gian số, hạ tầng số, dữ liệu và các xu thế mang lại hiệu quả, năng lực cạnh tranh tốt hơn. Hay nói cách khác, chuyển đổi số trong ngành Du lịch là đưa toàn bộ ngành lên môi trường số, xây dựng hệ sinh thái du lịch thông minh; hỗ trợ công tác quản lý nhà nước, kinh doanh dịch vụ du lịch; ứng dụng công nghệ số nâng cao trải nghiệm du khách...

 

Nhiều năm qua, du lịch đã là một trong những ngành tiên phong tham gia và thúc đẩy quá trình số hóa trong hoạt động kinh doanh ở quy mô toàn cầu, nhất là hoạt động xúc tiến, quảng bá, phát triển sản phẩm, dịch vụ giữ chỗ, bán trực tuyến phòng khách sạn và đặt dịch vụ trực tuyến. Báo cáo năng lực cạnh tranh du lịch toàn cầu cũng nhấn mạnh ngành Du lịch thế giới đang đứng trước yêu cầu phải thúc đẩy quá trình chuyển đổi số, đổi mới, sáng tạo để tạo ra những cơ hội mới, tăng cường năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững đặc biệt là sau tác động nặng nề của đại dịch.

 

Chuyển đổi số trong ngành Du lịch là đưa toàn bộ ngành lên môi trường số, xây dựng hệ sinh thái du lịch thông minh.

 

Việc đẩy mạnh chuyển đổi số trong du lịch đưa đến vô vàn cơ hội cho các doanh nghiệp cùng ngành. Các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo và blockchain giúp tính minh bạch và an toàn trong quá trình thanh toán và giao dịch. Ngoài ra, việc sử dụng các dịch vụ trực tuyến giúp tăng cường trải nghiệm của khách hàng, tạo ra sự tiện lợi, dễ dàng, nâng cao tính cạnh tranh của doanh nghiệp. Chuyển đổi số giúp cải thiện trải nghiệm khách hàng nhờ tính tiện lợi, linh hoạt trong quá trình đặt phòng, đặt tour du lịch, thanh toán. Nhờ nhiều trang web, ứng dụng trực tuyến, khách hàng dễ dàng so sánh và đặt các dịch vụ du lịch mình cần ngay tại nhà mà bỏ qua quá trình tư vấn dài dòng, phức tạp như cách làm truyền thống.

 

Chuyển đổi số cũng cho phép các doanh nghiệp du lịch sáng tạo ra các sản phẩm và dịch vụ mới, đáp ứng nhu cầu khắt khe, đa dạng của thị trường. Ví dụ như các dịch vụ du lịch ảo, du lịch mô phỏng, du lịch thực tế ảo… sẽ đưa tới khách hàng những trải nghiệm mới lạ, thú vị.

 

Đối với doanh nghiệp, chuyển đổi số dùng dữ liệu và công nghệ để cắt giảm chi phí vận hành, tiếp cận được nhiều khách hàng hơn trong thời gian dài, lãnh đạo doanh nghiệp ra quyết định nhanh chóng và chính xác hơn nhờ hệ thống báo cáo kịp thời, tối ưu hóa được năng suất làm việc của nhân viên... Những điều này giúp tăng hiệu suất hoạt động và tính cạnh tranh của tổ chức, doanh nghiệp. Trước các thách thức mới, việc chuyển đổi số cũng giúp các doanh nghiệp trở nên chủ động hơn trong trong việc ứng phó, đảm bảo vận hành dù điều kiện khách quan thay đổi, trở nên bất lợi (như đại dịch toàn cầu). Đồng thời, chuyển đổi số cho phép các doanh nghiệp du lịch sáng tạo ra nhiều sản phẩm, dịch vụ mới, phù hợp với biến động của thị trường và theo kịp sự phát triển của công nghệ như tạo ra dịch vụ du lịch ảo, du lịch mô phỏng,… thu hút sự chú ý của công chúng, tạo ra những đột phá về doanh số.  

 

Du khách có thể tự đặt phòng khách sạn không phải qua lễ tân. 

 

Thực tế cho thấy, chuyển đổi số đã và đang mang lại rất nhiều lợi ích cho Chính phủ, các doanh nghiệp và mỗi người dân. Chính bởi vậy, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 82/NQ-CP, về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu đẩy nhanh phục hồi, tăng tốc phát triển du lịch hiệu quả, bền vững, theo đó xác định chuyển đổi số là nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm nhằm thúc đẩy phục hồi, phát triển và nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành Du lịch. Đây cũng là nhiệm vụ chiến lược, đòi hỏi phải có nguồn lực, thời gian và các điều kiện cần thiết khác, song cũng phải bắt đầu bằng những hành động cụ thể, mục tiêu cụ thể.

 

Triển khai các giải pháp cụ thể, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành các đề án, kế hoạch phát triển du lịch số; ra mắt Tài liệu hướng dẫn chuyển đổi số trong ngành du lịch; hướng dẫn kết nối tích hợp vào các nền tảng số của ngành... Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cũng phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương liên quan tổ chức nhiều chương trình tập huấn, hướng dẫn chuyển đổi số du lịch tại các tỉnh, thành phố trên toàn quốc. Đến nay, ngành đã đạt được kết quả bước đầu như hoàn thành việc số hóa toàn bộ các dữ liệu về hướng dẫn viên du lịch, doanh nghiệp lữ hành quốc tế, cơ sở lưu trú trong cả nước; hình thành hệ thống thông tin số về khu, điểm du lịch, cơ sở dịch vụ du lịch và khách du lịch; kết nối liên thông giữa các cơ quan quản lý nhà nước về du lịch từ Trung ương đến địa phương và doanh nghiệp du lịch...

 

Nhận thức được chuyển đổi số thành công sẽ đem lại nhiều lợi ích và tiềm năng lớn cho sự phát triển của ngành du lịch nước nhà, hiện nay, các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp lữ hành Việt Nam đã và đang tích cực triển khai nhiều giải pháp công nghệ cũng như thiết lập các chính sách phù hợp để tăng tốc chuyển đổi và đem lại trải nghiệm tích cực hơn cho du khách.

 

Trong thời gian tới, ngành Du lịch phải đẩy mạnh xây dựng và hoàn thiện thể chế, môi trường pháp lý đồng bộ cho thúc đẩy chuyển đổi số, chuyển đổi xanh trong du lịch; thiết lập các chuẩn mực pháp lý, quy tắc ứng xử trên môi trường số hình thành xã hội số... Bên cạnh đó, ngành phát triển hạ tầng số và các ứng dụng số như Internet vạn vật (IoT), trí tuệ nhân tạo (AI), thực tế ảo (VR), tương tác thực tại ảo (AR), điện toán đám mây, di động, phân tích dữ liệu lớn (SMAC); phát triển nguồn nhân lực số, hỗ trợ doanh nghiệp thích ứng với các xu thế mới.

 

Mặc dù việc chuyển đổi số trong ngành du lịch còn đối mặt với nhiều thách thức, nhưng nếu được thực hiện đúng cách, nó sẽ giúp tăng cường tính cạnh tranh, nâng cao trải nghiệm của khách hàng và giảm thiểu chi phí cho các doanh nghiệp và là "chìa khóa" cho ngành du lịch phát triển bứt phá.

K.V