Cơm ống lam nổi tiếng của người Tà Ôi.

 

A Lưới là huyện miền núi của tỉnh Thừa Thiên - Huế, là nơi sinh sống của phần đông đồng bào Cơ -tu, Tà Ôi, Vân Kiều...Trong các món mà tôi đã có dịp được thưởng thức thì cơm nếp lam (Đooi chot) có lẽ ấn tượng hơn cả. Từng hạt cơm nếp dẻo thơm, ngọt ngào như dậy cả hương thơm của núi rừng. Để có món ngon như vậy ngoài nguyên liệu thì cách nấu cũng vô cùng quan trọng. Trước khi nấu, người ta lấy nếp bỏ vào ống nứa đã rửa sạch, rồi đổ nước vào ngập miệng ống, ngâm một đêm cho gạo mềm. Hôm sau, đổ nước ra, lấy lá chuối bịt miệng ống và đặt trên bếp than. Người nấu ngồi bên bếp lửa cầm ống nứa trở qua trở lại, từ đáy ống dần lên miệng ống. Khi mùi thơm của cơm thơm nựng gian bếp là bỏ ra được.

 

Từ những nguyên liệu trên nương rẫy, bà con ở A Lưới có thể chế biến thành nhiều món ăn vô cùng hấp dẫn. Đó là thịt lợn bản, rau củ quả trồng ở rẫy và hái từ rừng về, cá tôm, cua bắt từ suối…Như cá thì có cá gói lá rừng vùi tro, cá nướng, lạp cá, gỏi cá, mắm cá. Rồi thịt thì có, thịt nướng tươi, nướng khô, nướng ống tre, thịt xào, thịt muối chua… Cá, thịt nướng ống về thời gian thì ít hơn so với nướng xôi nếp, nhưng yêu cầu về độ chính xác khi nướng không được cháy ống, sẽ giữ nguyên được mùi vị của thực phẩm.

 

Ngoài cơm nếp lam thì cá nướng cũng vô cùng tuyệt vời. Vị ngon ở đây chính là cá tự nhiên nên chắc và ngọt thịt. Cá suối được ướp với gừng, ớt, chanh rồi xâu vào que tre, nướng đến khi cá có màu vàng. Món này có thể ăn luôn hoặc bảo quản trong thời gian dài mà không bị ôi thiu. Khi nào dùng có thể nấu cháo, nấu canh.

 

Hay như món Cân chẹc, là các món thịt, cá cuốn tẩm các loại gia vị rồi đùm lá chuối rừng nướng. Gia vị gồm có củ, lá kiệu trộn với cá, thịt, thêm rau ngò tây, cùng một số gia vị như tiêu, ớt để dậy mùi thơm đặc trưng. Nói qua thì có vẻ đơn giản nhưng hiệu quả của món ăn này thì ngoài sức tưởng tượng bởi màu sắc, mùi vị thơm ngon vô cùng.

 

Cùng với các món ăn thì các loại rượu của người Tà ôi, hay Pa cô cũng rất đa dạng. Ngon như Ariêu Tà vạc (rượu Tà vạc), Ariêu Par đin (rượu Tà đin), Bhua/a riêu thăn (rượu sắn), Avíeet (rượu mía)... Các loại rượu này có sự khác nhau về nồng độ, hương vị nhưng uống rất thơm, rất ngọt và cũng rất dễ say.